SÜRDÜRÜLEBİLİR İLKELER

     Kendi biçimini kendi yaratan ulusal kültürün küçük parçalarından biri de dergiler sayılabilir. Amaçları ve sorumlulukları doğrultusunda kendine göre önemli işlevleri vardır. Bağlı bulundukları alanda görev ve çalışma bilinciyle etkin düzeyleri önemlidir. Yayınlanmış ve yayınlanmakta olan dergiler ortaya atıldığı dönemlerde çıkış nedenleri ve amaçlarıyla düşüncelerini gösteriverir. Nerelerden nasıl geldiklerini, kimlerle neyi nasıl anlatacaklarını açıkça belirtirler. Değişik dü-şünce ve görüşleriyle ulusal birikime katkıları anlamlıdır. Bu nitelemeler içinde kültür, sanat, edebiyat dergilerinin ileri sürdüğü görüşler, savunduğu düşüncelerle çevresine sunduğu olanaklara şöyle bir göz gezdirelim.

     Her yapısal oluşum gibi dergiler de belirlenmiş ve gerekli ilkeler çevresinde toparlanır. Çağının sorunlarını biçimlendirmek, gününe ışık tutmak çabasıyla gi-riştikleri işte ilkeleri doğrultusunda yol alırlar. İzlemesi gereken ilkeleri izlememek ya da bunları hiç belirlememiş olmak onları yetersiz sonuçlara sürükler. Tutarlı çalışmaların sürdürülmesi edinilecek ilkelere bağlıdır. Ortak düşünceler içinde bir araya gelen kişiler en azından temel ilkelerde birleşir. Benzer kurallar ken-diliğinden kabul görür. Söylenenlerle birlikte bunların dışında ustaca uygulamalar geliştirmek onların yaratıcılığına kalmıştır.

     Birinci derecede dergi çıkarmanın yasal zorunlulukları vardır. Dergi düşüncesi ve dergi taslağıyla birlikte yapılacak çalışmaların ilk adımı önünüze sürülen zorunlulukların yerine getirilmesidir. Devlet yetkisinden yayın iznini alıp dergiyi bastığınızda bu defa dağıtım sorunuyla uğraşacaksınız. Dergilerin bu ortak sorunları ve sorumlulukları hiç bitmeyecektir. Sanki olağanüstü bir durum varmışcasına adımlarını dikkatle atmalıdırlar. Basın-yayın yasasının öngördüğü koşullara uymayı göz ardı edemezsiniz. Her şey sanıldığı gibi değildir.

     Varoluş amacı doğrultusunda her derginin kendine göre bir işbölümü, kendine özgü kuralları bulunur. Görünür görünmez bu temel ilke ve kurallar bütünüyle içerik ve biçimle özdeşleşmiştir. Böylece amacına koşut özelliklerle kendisini tamamlayan derginin üretim sürecini düzenlemiş ve kolaylaştırmış oluruz. Aynı ça-lışmanın mutfağında bulunanların başarıya ulaşması sürdürülebilir ilkelerin sür-dürülmesiyle yakından ilgilidir. Örneğin kendi içinde ayrışmamış bir toplulukla yürütülen çalışmalar çok zevklidir. Bunu varmak istedikleri noktaya varmalarıyla gösterirler.

     Okurun ilgisini çeken metinlerin yayınlanması, çağının beklentilerine ses ver-mesi dergiyi okuruna daha çok yaklaştırır. Yazarı, çizeri ve okuru bu anlayışın sağ-ladığı ortak yolda birleşir. Seslendiği kitleye ulaşamayan, aykırı düşen yazılar ara-daki ayrılığın doğmasına neden olur. Zaman yolculuğunda izlediğiniz ilkeleriniz okurunuzla birlikte değerlidir. Okuru yadsıyan er geç tarih sahnesinden ayrı-lacaktır. İlkeleriniz onlarla birlikte vardır. Bir bakıma dergilerin aynası okurudur. Birlikte değilseniz yalnızlığınız kaçınılmazdır.

     İşte tam burada diyebiliriz ki zamanın sorunlarına yüz çevirmeyen dergilerin dönemsel önemlilikleri artar. Zamanının dışına çıkan dergiler zamanın içinde kar-şılığını nasıl bulacak? Döneminin ürünlerini vermeyi amaç edinmelidir. Okurunun içinde bulunmadığı dergilerin dar anlayışla genişlemesi düşünülemez. Zamanına katkı sunamadığı sürece sahiciliği tartışılır. Yaşayarak yazan, yazarak düşüncelerini yaşama aktaran şair ve yazarların saygı uyandıran metinleri dergilerin ya-şamsal işlevi açısından çok önemlidir.

     Çağdaş Türk Dili dergisi çizdiği yolda ilerleyen bir dergi olarak bunlardan bi-risidir. Somut güncel dil konusunda titiz çalışmalarını sürdürmeyi ilke edinmiş ya-pısıyla işlevi ortadadır. Çok sayfalı, kalın bir dergi değil. Dildeki etkileşmeleri, ge-lişmeleri ve değişmeleri izleyen ve sağlıklı bir biçimde yürümesine yön veren yapısıyla önemli bir boşluğu doldurmaktadır. Daha çok dil ve dil üstüne sorunlara dik-kat çeken araştırma, deneme ve incelemeleriyle ayrıca bir kaynak dergi kimliği taşımaktadır. Bu nedenle bilimsel araştırmalarla okurunu bilgilendirmek sorum-luluğundan ayrılamaz. Tam tersi bir tutum sergilediğinde işler karışır. İnandırı-cılığını yitirir.

     Dili doğru kullanmak, dili geliştirmek doğallıkla dilbilgisi kurallarına ve bununla birlikte yazım kurallarına uymak zorunluluğu gerektirir. Dilbilgisi kuralları vazgeçilmez kutsal değerleridir. Dilde karmaşa yaratmayacak sözcük ve terim adlarını kullanmaksa bir başka niteliktir. Neredeyse ortak kullanılır duruma gelmiş bu ilkeler her dergi için temel sayılmalıdır. Tür ve izlekleri ayrı ayrı olsa da... Bir şe-yin  yerleşik temel biçimi o şeyi tamamlayan ilkeler bütününü oluşturur. Birbiriyle anılan o şey eksik, yanlış, özensiz, denetimsiz olursa ne türden kargaşaya dönüşür? Varın siz düşünün...

     Çağdaş Türk Dili dergisi çalışmalarında kendi hazırlayıp, yayınladığı yazım kılavuzunu temel alır. Yarkurulun hazırladığı kılavuz kendi sesidir ve ulusal bir sestir. Eski Türk Dil Kurumu'nun yarattığı sözlük ve kılavuzun süreğidir. Aynı zamanda güncellenen dilbilgisi kurallarını içerir. Uygulama kılavuzudur. Sözü edilen ilkeler bütünü dergide düzen sağlamak anlayışıdır. Dile ilişkin gelişme ve tartışmalar yazılıp çizilirken ayrıca başka dillerde neler olup bittiğini de okuruna aktarmak ister.

     Dil yazılarının yanısıra güncel sanat olaylarını izlemek, çağdaş düşünsel tartışmalara katılmak, aydınlanma ışığını taşımak, genç şair ve yazarlara sayfalarını açmak gibi kendine uygun görevler üstlenmiştir. Bizi dergi yapan, yapacak olan bu ilkelerdir diyebiliriz.