Türkçe Sözlükte (Dil Derneği, 3. Baskı, Eylül 2012) etkileşimli sorgulama yaparak sözcüklerin; sözcüğün yer aldığı deyimler, kalıp sözler ve söz öbeklerinin anlamlarını bulabilirsiniz.

      Sözcük arama işlemi iki biçimde yapılabilir:

• "ile başlayanlar"ın aranması: Bir sözcüğün baştan en az iki (2) harfi girilerek, bu harflerle başlayan tüm sözcükleri aramak için kullanılır. Sözcüğün başındaki birkaç harf sözcük arama kutusuna girilip "ARA" düğmesi tıklanır. Girilen harflerle başlayan sözcükler ekranda listelendiğinde istenilen sözcüğün yer aldığı kutuya tıklanarak bu sözcüğün anlamı görüntülenir.
  

• "sözcüğünü"n aranması: Aranan sözcüğün tamamı (tüm harfleri) sözcük arama kutusuna girilip "ARA" düğmesi tıklanır; aranan sözcüğün anlamı ekranda görüntülenir. Aranan sözcük sesteş (eşsesli) ise ayrı anlamları içeren maddebaşları (I), (II),.. ile belirtilerek  ekranda görüntülenir; istenilen sözcüğün yer aldığı kutuya tıklanarak bu sözcüğün anlamı görüntülenir.

      Düzeltme imi (^) olan ünlülerin yer aldığı sözcükler (hâlâ, kâğıt, kâr, rüzgâr vb.), düzeltme imi kullanılarak aranır.

TÜRKÇE SÖZLÜK KULLANICI KILAVUZU

1.  Sesleri eş, kökenleri ayrı olan sesteş (eşsesli) sözcükler aynı maddelerde, ayraç içinde Romen rakamları verilerek bitmek (I), [bitmek (II); el (I), el (II); horlamak (I), horlamak (II) gösterilmiştir.

2.  Sözcük türleri açısından sözcüğün dilbilgisindeki yeri a. (ad), öna. (sıfat); ad. (adıl), be. (belirteç), bağ. (bağlaç) ... biçiminde gösterilmiştir.

3.  Sözcüğün kökeni kısaltmalarla (Ar., Far., Fr., İng.) ya da daha açık biçimde avakado, jaguar (Amerika yerlilerinin dilinden), bankiz (İskandinav dillerinden), baobap (Afrika yerlilerinin dilinden), batik (Malezya dilinden), mavzer (yapımcısı Mauser’in adından), anorak (Eskimo dilinden), aznavur (Gürcüceden) ... gösterilmiştir.

4.  Sözcüklerin hangi alanda kullanıldıkları kısaltmalarla (gökb., hek., kim.) verilmiştir.

5.  Kimi sözcüklerin sesletimi “–” (uzun seslem), “.” (kısa seslem) biçiminde verilmiştir. Dilimize Arapça ve Farsçadan giren uzun ünlülü sözcüklerin bir bölümü zamanla Türkçe söyleyişe uymuş, bunların orta ya da son seslemlerindeki uzun ünlüler yalın söyleyişte kısalmıştır. Bu tür sözcüklerin sesletimini gösterilirken özgün biçimleri değil, Türkçedeki söylenişleri dikkate alınmıştır. Sözgelimi “damat” sözcüğünü (- -) biçiminde değil, (-.) biçiminde; “malum” sözcüğünü (- -) biçiminde değil, (- .) biçiminde; “mimar” sözcüğünü (- -) biçiminde değil, (- .) biçiminde gösterilmiştir.

6.   Eylemler çatılarına (geçişli, geçişsiz...) göre değil, aldıkları tümleçlerin ad durumlarına göre verilmiştir.

7.  Sözcüklerin tanımında yalınlık gözetilmiş, çokanlamlı sözcüklerde temel, yan, terimsel, değişmece (mecaz) anlam sırasına önem verilmiştir. Ayrıca tanımlarda ayrıntılara girilmeden temel öğeleri içermeye özen gösterilmiştir.

8.  Özel adlarla başlayan deyimler, kalıp sözler özel addan sonra gelen sözcükte gösterilmiştir. Örneğin “Ahveş’in keçisi gibi baş sallamak” “keçi”, “Kambersiz düğün olmaz” “düğün”, “Hanya’yı Konya’yı anlamak” “anlamak” maddelerinde verilmiştir.

SÖZLÜKTE KULLANILAN İMLER

SÖZLÜKTE KULLANILAN KISALTMALAR