AnaSayfa Kuruluş: 22 Nisan 1987
Dil Derneği, Bakanlar Kurulunun 24.07.2002 tarih ve 2002-4812 sayılı kararı ile kamu yararına çalışan dernektir.
 
17 Ocak 2008
BAŞÖRTÜSÜ "TÜRBAN" DEĞİLDİR!

         Basından öğrendiğimize göre, Sayın Başbakan “türban” sözcüğüne ilişkin “bilimsel” açıklama yaparken Dil Derneği’nin Türkçe Sözlük’ünü de kaynak göstermiştir. Ancak verilen bilginin eksik olduğunu görerek bir açıklama yapma gereksinimi duyduk.

         Sözcüklerin kullanım sıklığı dikkatle izlenerek hazırlanan Dil Derneği’nin Türkçe Sözlük’ünde (2005) “türban” sözcüğü şöyle tanımlanmıştır:

         türban a. Fr. İnce kumaştan yapılmış, başı sıkıca kavrayan bir başörtüsü, sıkmabaş.”

          Bu tanım içinde olan “sıkmabaş” sözcüğünün de iki anlamı bulunmaktadır:

         sıkmabaş b.a. 1. Kadınların ince bir kumaştan saçlarını sararak yaptıkları bir saç bağlama biçimi, türban. 2. Başörtüsünü dinsel ve siyasal amaçla kullanan kadın.”

          Ayrıca “sıkmabaş” sözcüğü, “sıkma baş” biçiminde yazılarak, resmi Türk Dil Kurumu’nun Türkçe Sözlük’ünde de (2005) şu tanımla yer almaktadır:

          sıkma baş is. 1. Kadınların ince bir kumaşla saçlarını sararak yaptıkları bir saç bağlama biçimi. 2. Bu biçimde taranan saçın bir örtüyle tamamen kaplanmış hali. 3. Bu biçimde giyinen kadın.”

           Görüldüğü gibi resmi Türk Dil Kurumu da sözlüğüne “sıkmabaş” sözcüğünü almak, bunun özel bir giyim biçimi olduğunu belirtmek gereksinimi duymuştur.

          Ne yazık ki kimi politikacılar sözlük dediğimiz aracı, yalnızca kendi doğrularını kanıtlama aracı kullanırken bile eksik, yanıltıcı bilgi vermektedirler. Bu yanlış bir tutumdur, bir ayrıntı bile toplumu yanlış davranışlar içine itebilir. Bu nedenle “türban”ı salt “başörtüsü” diye tanımlamak da son derecede yanlıştır. Çünkü Dil Derneği’nin ve resmi Türk Dil Kurumu’nun sözlüğünde “başörtü, başörtüsü” sözcüğünün tanımı aşağı yukarı aynıdır ve bu sözcüğün yaygın anlamı içinde “türban” yoktur: “başörtü/ başörtüsü b.a. Kadınların saçlarını örtmek için kullandıkları örtü, eşarp.”

           Bu tanımlardan da anlaşılacağı üzere “türban”la “eşarp, başörtüsü” eşanlamlı değildir.

           Kamuoyuna saygıyla duyururuz.

                                                                                       Dil Derneği Yönetim Kurulu Başkanı
                                                                                                            Sevgi Özel

 
BAŞYAZI
ÇAĞDAŞ TÜRK DİLİ
NİSAN 2025 - 446. Sayı
TÜRKÇE SÖZLÜK
YAZIM KILAVUZU
 
     
facebook twitter