AnaSayfa Kuruluş: 22 Nisan 1987
Dil Derneği, Bakanlar Kurulunun 24.07.2002 tarih ve 2002-4812 sayılı kararı ile kamu yararına çalışan dernektir.
 
İzmir Temsilciliğinin Öyküsü

Dil Derneği, 22 Nisan 1987’de doğarken kurucuları arasında İzmir’den de üç ad vardı: Berin Taşan, İskender Özturanlı, Prof. Özdemir Nutku.

Üye sayısındaki artış, İzmir’in kültürel yaşamındaki yoğunluk gibi nedenler derneğimizin İzmir’de “temsili”nde de yeni bir yapılanmayı getirdi. İzmir’deki üyeler, örgütlenmenin gereğini yerine getirmeye çalışıyor, hiçbir kurumsal san beklemeden sanki bir şube ya da temsilcilikmiş gibi bir araya gelerek türlü etkinlikler düzenliyordu; Dil Derneği üyesi kimliğiyle başka kurumların etkinlikleri içinde yer alıyorlardı. Dil Derneği tüzüğü “temsilci atama”ya olanak tanımıyordu.  Derneğin Ankara’daki merkezi de İzmir’de yaşayan üyelerin daha etkin olması için çözüm arıyordu; 2002 Eylülünde Yönetim Kurulu Başkanı Sevgi Özel İzmir’deki üyelerle bir toplantı yaptı. Katılan İzmir üyelerinin öneri, eleştiri ve tüm isteklerini yönetim kurulunca değerlendirildi. Yönetim Kurulu Dil Derneği'ni İzmir’de “temsil” etmek üzere Y. Bekir Yurdakul’u “görevlendirdi.”

İzmirli üyelerin (ki o dönemde 54 kişiydi), kentin yaşamında daha etkin bir konum alması, Dil Derneği’nin İzmir çalışmalarının düzenli ve sürekli kılınması bu tarihten sonra ivme kazandı.

2003- 2004 dönemini çalışmaları yedi kişilik[1] bir yürütme kuruluyla sürdürülürken derneğin İzmir’deki üye sayısı da kısa zamanda iki katına çıktı. İzmir için tüzükte belirlenen ilkeler ışığında, “İletişim, Yapılanma, Çalışma Düzeni” dolayısıyla bölgesel yapılanma ve çalışmaların neler olacağı belirlendi.

Aylık olağan toplantılar yapılmaya başlandı. Bu toplantıların tutanaklarının da yayımlandığı, İzmirli üyelerin haberleşme organı niteliğindeki aylık “Dilizmir Belleten” doğdu.

Dil Derneği, İzmir’in bellibaşlı sanat, yazın etkinliklerine etkin olarak katıldı. Yine İzmir’de başka demokratik kitle örgütlerince yürütülen “dil” konulu çalışma ve kampanyalarına destek verdi.

İlki 2001’de yapılan, 2002’de yapılamayan, İzmir Türkçe Günleri, kentin yıllık önemli etkinlikleri arasında yerini aldı.

Uluslararası İzmir Fuarı ile TÜYAP’ın düzenlediği Kitap Fuarlarına katılım sağlandı, bu kapsamda söyleşiler, açıkoturumlar düzenlendi.

Dil Derneği Yönetim Kurulunun “görevlendirme”yle verdiği yetkiyi, İzmirli üyelerin güveniyle kullanmayı ilke edinen Y. Bekir Yurdakul, İzmir çalışmalarını 2004-2005 döneminde beş kişilik bir Yürütme Kurulu[2] ile sürdürdü.

Olabildiğince geniş katılımlı aylık olağan toplantılar, yayımı sürdürülen “Dilizmir Belleten”, bilgisunarda oluşturulan ve e-posta adresi olan üyelerimizin yararlandığı “dilizmir” adlı iletişim öbeği, 3. İzmir Türkçe Günleri, Çağdaş Türk Dili’nin İzmir’deki kitabevlerine dağıtımı, yeni üyeler kazanmak, bu dönemin öne çıkan etkinlikleri oldu.

2003’te belirlenen “İletişim, Yapılanma, Çalışma Düzeni” doğrultusunda etkinliklerini sürdüren İzmir üyelerinin bu etkili ve özverili çabaları, derneğin tüzüğünde de “değişiklik”lere ortam hazırladı. Mayıs 2005’te olağanüstü toplanan Dil Derneği Genel Kurulu, tüzükte yaptığı değişiklikle Yönetim Kuruluna, “şube açma, temsilci atama” yetkilerini verdi. Böylece İzmir etkinlikleri “temsilcilik” yapısıyla yürütülmeye başlandı.

Çeşitli okulların dil ve yazın etkinliklerine destek olundu.

İzmir Atatürk Lisesi öğrencilerince ilk kez düzenlenen “Bahar Şenliği”ne katkı sağlandı.

“İzmir Temsilciliği İletişim, Yapılanma, Çalışma Düzeni” ışığında etkinliklerini sürdüren Dil Derneği İzmir Temsilciliği, 2005’te altı kişilik bir Yürütme Kurulu[3] ile yola çıktı.

Bu dönemde 5. İzmir Türkçe Günleri yapıldı. Derneğimizin kuruluşunun 19. yılı, “11. TÜYAP İzmir Kitap Fuarı” kapsamında kutlandı.

Sanat kurum ve kuruluşlarıyla, yerel yönetimlerle ilişkiler geliştirildi.

Bornova Kaymakamlığı ve İlçe Milli Eğitim Müdürlüğünün ortaklaşa düzenlediği “Bornova Gençlik Eğitim Kültür Sanat Festivali” kapsamında on iki lisede, “Türkçem Nereye Götürüyorlar Seni!” başlıklı söyleşiler yapıldı. Karaburun, Gaziemir, Karşıyaka E. Süleyman Demirel, Eşrefpaşa, Karabağlar Cumhuriyet Liselerinde dil ve yazın etkinlikleri düzenlendi.

Üç yıllık bir çalışma deneyimi kazanan Dil Derneği İzmir Temsilciliği, 2006’yı aynı ilkeli çalışma anlayışıyla tamamlamayı hedefledi. Derneğimizin 20 yaşını dolduracağı, Dil Bayramının 75’incisini kutladığımız 2007’de ise öncelikle “yer” sorunumuzu çözümlemek, bunun yanında Aydın ve Manisa’da da çalışmaların “temsilcilik” düzeyine taşınmasına yardımcı olmak istedik. İlk, orta ve yükseköğretim öğrencileriyle buluşmaları artırmak ve yoğunlaştırmak; Türkçe Günleri kapsamında daha çok öğrenci-gençle buluşmak, yeni dönemin öncelikli işleri arasında ilk sıraları aldı.

Dil Derneği İzmir Temsilciliği

2006-2007 Dönemi Çalışmaları

1. Yapılanma

1.1. 2006-2007 dönemi çalışmalarına ekimde oybirliği ile seçilen yeni yürütme kurulumuzla başladık. Abdullah Bolulu, Gürol Tonbul, Gürsel Gezen, Mavisel Yener, Selçuk Oğuz Malatya, Y. Bekir Yurdakul’dan oluşan kurulumuz özverili bir çalışma dönemini geride bıraktı.

1.2. Dönem boyunca 21 yeni üye kazandık. İki üyemiz (Prof. Şerafettin Canda/Hatay, Seviye Merih/Balıkesir) bölge dışına atandı. Üye sayımız 156 (Aydın: 9, Manisa: 2, İzmir: 145). Listemizde yer almalarına karşın 6 üyemizle iletişim sağlayamadık.

1.3. Etkinlik alanımızı, geçen yıl öngördüğümüz gibi Ege’ye taşıdık. Bu bağlamda öncelikle Aydın ve Manisa’daki üyelerimizi de çalışmalarımıza kattık. 6. İzmir Türkçe Günlerinin oturumlarının taşındığı kent sayısını altıya çıkardık. Yeni dönemde etkinlik alanımızı rahatlıkla “Ege” (Aydın, Manisa ve bu illere bağlı Didim, Kuşadası, Nazilli, Söke, Salihli vb. kimi büyük yerleşimler öncelikli) olarak tanımladık. Üyelerimizin belirli bir yoğunluğa ulaştığı İzmir’in kimi çevre ilçelerini de (örneğin Dikili) bu bağlamda ayrıca değerlendirmemizin gerekliliği açıktır.

1.4. Bilgisunarda oluşturduğumuz “dilizmir” öbeğinin yönetim ve yönlendirmesini bu yıl da Mavisel Yener yaptı. Üyelerimizi, e-posta adresi kullanma konusunda da isteklendirmeyi sürdürdük. Dilizmir öbeğine 108 (geçen yıl bu sayı 91’di) üyemiz bağlıdır. 45 üyemizin e-posta adresi yoktur. Kimi üyelerimizse e-posta adresleri olmasına karşın, adresin işlek olmaması vb. nedenlerle iletilerimizi alamamaktadırlar

1.5. Dil Derneği üyesi olmayan ancak dilimize ve yaşama duyarlı İzmirlilerin etkinliklerimizden çabucak bilgi alabilmeleri ereğiyle “diletkinliklerizmir” adıyla yeni bir öbek oluşturduk. Bu öbeğe üye olanların sayısı da bugün 69’dur.

1.6. Dil Derneği’nin bilgisunarda oluşturduğu sitede İzmir çalışmalarımız için özel bir yer ayrıldı. Bu konudaki emekleri için Dil Derneği Yönetim Kurulu üyesi Sayın Hülya Küçükaras’a ayrıca teşekkür ederiz. İzmir etkinliklerimiz, temsilciliğimizin oluşumunun öyküsü, iletişim bilgileri, emek ödüllerimiz vb. bilgiler bu kanalla dilseverlere ayrıntılı biçimde sunuluyor. Derneğimizin yeni bir gelir olanağı bulabilmesi, bu sitenin çok daha sık gezilmesine de bağlıdır.

1.7. Aylık gelir ve giderimizi üyelerimize düzenli olarak bildirdik. İzmir’deki işlerimiz için gerekli parayı, üyelerimizin katkılarından sağladık.

 2. Yayınlar/Yapıtlar

2.1. Temsilciliğimizin düzenli aylık yayını Dilizmir Belleten 41. sayıya ulaştı.

2.2. Düzenli üye toplantılarımız 5. yılına giriyor. Bu toplantılarımızın İzmir’e duyurulması ereğiyle Konak Belediyesi Kültür Müdürlüğünün aylık etkinlikler kitapçığında bu yıl da yerimizi aldık.

2.3. 6. İzmir Türkçe Günleri dolayısıyla hazırlanan kimi yapıtlar “yarın”a kalacak nitelikte oldu: Mavisel Yener’in hazırladığı “75 Yılın Emekçilerinden…”, Mehmet Atilla’nın metinlerini kaleme aldığı “Emek Ödülleri Belgeseli”, geçen yılki karikatür sergisinden oluşturulan “Dilin Kemiği” adlı görsel sunumlarla belgeliğimizi varsıllaştırdık.

 3. Etkinlikler

3.1. Aylık olağan toplantılarımızda bu yıl Asım Öztürk “Dil Yurdum”, Yaşar Ürük “İZDT: 50 Yaşında Bir Çınar”, Prof. Dr. Yusuf Alper “Yaratıcılık, Psikiyatri ve Dil”, Eray Özbek “Karikatür ve Dil”, Zeki Büyüktanır “Türkçe Ezandan Bugüne”, İffet Diler-Turgay Pasinligil “Radyonun Dili”, Prof. Dr. Ümit Erdem “Doğanın Dili”, Fikret Alan “Konuşmamayı Konuşmak”, Doç. Dr. Bedri Karayağmurlar “Sanatın Dili”, Ahmet Tuncay Karaçorlu “Sokaklarda Yiten Dilimiz” başlıklı seslenişleriyle yer aldılar.

3.2. TYS ve Konak Belediyesi ile birlikte “Bir Usta Bir İzmir” adıyla düzenlediğimiz dört ayrı etkinlikte, yaş günlerinde Salâh Birsel ile Metin Altıok’u andık. Nuran Hariri ve Mehmet Mümtaz Tuzcu’nun doğum günlerini gençlerle kutladık; kendilerine saygılarımızı sunduk.

3.3. Derneğimizin kuruluşunun 20. yılını, İzmir Kitap Fuarı kapsamında görkemli bir etkinlikle kutladık. İzmir Büyükşehir, Konak, Narlıdere, Balçova belediyelerinin katkılarıyla düzenlediğimiz etkinliğe İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, Konak Belediye Başkanı Ali Muzaffer Tunçağ, önceki vali yardımcılarımızdan Ramazan Urgancıoğlu’nun da aralarında bulunduğu kalabalık bir dilsever topluluğu katıldı.

3.4. Dördüncü dönem yürütme kurulumuz 6. İzmir Türkçe Günlerinin sorumluluğunu taşıdı.

3.5. 5. İzmir Türkçe Günlerinin işlik etkinliğine katılan, sahne etkinliklerinde görev alan liseli gençleri yıl içinde okullarında ziyaret ettik. Gençlerin yanı sıra öğretmenlerine ve okullarına katılım belgelerini ve armağanlarını sunduk. Bu ziyaretlerimiz bize kimi okullarda söyleşi ortamları doğurdu. Bu çalışmanın olumlu etkilerini 6. Türkçe Günlerinin işlik çalışmalarında bir kez daha gördük. Dil işliğimizi 2007’de 25 okuldan 26 öğretmen, 85 öğrencinin katılımıyla gerçekleştirdik.

4. Ödüller

4.1. Türkçe Günleri kapsamında 2001’den beri verilmekte olan Türkçeye Emek Ödüllerini bu yıl şu adlar aldı: Dil Dalı: Prof. Aydın Köksal, Prof. Şerafettin Turan/ Yazın Dalı: Oktay Akbal/ Konuşma Dalı: Macide Tanır/ İzmir Özel Ödülü: Prof. Özdemir Nutku/ Genç Emek Özel Ödülü: Özel Yöneliş Koleji.

4.2. İzmir Diş Hekimleri Odası ile birlikte ilköğretim öğrencileri arasında “Ağız ve Diş Sağlığımız” konulu öykü, masal, anı yarışması düzenledik. İzmir anakent ve ilçelerindeki resmi-özel ilköğretim 4, 5, 6, 7, 8. sınıf öğrencilerinin katıldığı yarışmada üyelerimizin de yer aldığı seçici kurul, Türkçeyi kullanabilme becerisini değerlendirdi.

4.3.Narlıdere Belediyesi ile 20. yılımız için Narlıdere Miil Eğitim Müdürlüğünün de katkılarını alarak öğrenciler arasında “Ses Bayrağımız Gençlerde” başlıklı bir yazı yarışması düzenledik. Ödül törenini kuruluş günümüzde Türkçe Taşı’nın önünde yaptığımız bu yarışmanın başarılı bulunan yapıtlarını Narlıdere Belediyesi, “Narçiçeği” adlı bir seçkide topladı.

 5. Katkılarımız

5.1. Özel Yöneliş Koleji’nin “Türkçemize Sahip Çıkalım-Dilimiz Kirlenmesin” kampanyasına destek verdik. Yıl sonunda düzenledikleri dil şenliğine çok sayıda üyemizle katıldık.

5.2. Vali Vecdi Gönül Lisesinin 1. Edebiyat Günlerine destek olduk. Konak Belediyesi Kültür Müdürlüğünün de önemli katkılarda bulunduğu etkinlik bir hafta sürdü.

5.3. Konak Belediyesinin Edebiyatçılar Derneği ile birlikte düzenlediği 6. İzmir Öykü Günleri ve PEN Türkiye Merkezi ile düzenlediği 3. Uluslararası İzmir Şiir Buluşmalarına her alanda güç kattık.

5.4. Narlıdere Belediyesinin düzenlediği 1. Narlıdere Liseleri Sanat Günlerine katkıda bulunduk.

6. Kurumsal İlişkiler

6.1. Konak ve Büyükşehir Belediyelerini ziyaret ettik. Başkan Sevgi Özel’in de katıldığı buluşmalarda bu kurumlarla “birlikte çalışma olanakları”nı araştırdık. 20. yıl etkinliklerimize her iki kurum da büyük destek verdi. Derneğimizce hazırlanan “Şiirlerle Atatürk’ü Anlamak” adlı seçkiyi Konak Belediyesi bastı ve 6. İzmir Türkçe Günlerinin katılımcı ve konuklarına armağan etti.

7. Genel Durum

7.1. Bir çalışma dönemini daha başarıyla tamamlayan İzmir Temsilciliğimiz gerek Ankara, Aydın, Manisa ve İzmirli dilseverlerin, gerekse dernek yönetim kurulunun sevinçle, heyecanla izlediği ve alkışladığı bir çalışma düzeni tutturmuştur. Temsilcilik düzeyinde sürdürdüğümüz etkinliklerimiz dört yılı geride bırakırken üyelerimizin katkı ve katılımlarıyla İzmir’in yanı sıra Aydın ve Manisa’da yarattığımız etki sevinçle anılmaya değerdir.

İlk ve ortaöğretim düzeyinde oluşturduğumuz bilinçlenmeyi başta İzmir olmak üzere, Ege’nin üniversitelerine de taşımak önümüzde yakın görev olarak durmaktadır.

7.2. Bu yıl altıncısını düzenlediğimiz İzmir Türkçe Günleri kentimizin kurumsal yapıya kavuşmuş etkinlikleri arasında ön sıradaki yerini almıştır. Baştan beri bir “yönerge”ye dayalı olarak düzenlenegelen Türkçe Günleri gerçeği, önümüzdeki yıllarda daha başarılı etkinlikler için fırsat ve zorunluluk olarak değerlendirilmelidir.

2008’de ve sonrasında yapılacak etkinlikler Dil Bayramımızın 75. yıl kutlamalarının etki ve moraliyle hep daha nitelikli ve görkemli olmaya ve Ege kentlerinde yaygınlaştırılmaya adaydır.

Bu bağlamda yeni dönemde çalışmalarımızı Ege ölçekli düşünmek ve düzenlemek durumundayız. Ege’nin kentlerinde yeni temsilcilikler ve etkin çalışmalar bizi bekliyor.

7.3. Başta Konak Belediyesi olmak üzere, Büyükşehir, Narlıdere, Balçova ve Çiğli belediyelerinin derneğimize katkılarını özellikle anmalıyız. Yeni dönemde hem bu ilişkileri geliştirmeli, hem de yeni ilişkiler için çaba göstermeliyiz.

7.4. İzmir’den/bölgeden aramıza katılabilecek çok sayıda dilseverin olduğu bir gerçektir. Bu anlamda üye sayımızın artması için de özel çalışmalar yürütmeliyiz.

7.5. Yıllık ödentilerimizin gününde ödenmesi, derneğimizin yeni ve hakemli dergisi “Dil ve Yaratıcılık”ın (sürdürümcü olarak/bularak) izlenmesi, yeni yapıtlarla desteklenmesi, onun yanı sıra Çağdaş Türk Dili’nin sürdürümcü sayısının artırılması, Türkçe Sözlük ve Yazım Kılavuzumuzun satışı konularında da yapacaklarımız olduğu açıktır.

7.6. 2007-2008 döneminde çözüm üretmeyi umduğumuz bir başka konu İzmir’de çalışmalarımızı yapabileceğimiz bir “temsilcilik merkezi” olacak. Üyelerimizden bu konuda da destek bekliyoruz.

7.7. Üyelerimizin hangi alanlarda ne tür çaba ve etkinlik gösterebileceklerini daha iyi planlamalıyız. Üyelerimizin birikimini, öncelikle gençlere taşımakta daha başarılı yol ve yöntemler geliştirmeliyiz. Öncelikle üyelerimiz olmak üzere derneğimize emeği geçen herkesi sevgiyle selamlıyoruz.

Yeni Dönem: 2016

Dil Derneği İzmir Temsilciliği 2009–2010 yükselen ivmesini 2011 yılında doruğa taşıdı. Değişik nedenlere bağlı çalışmalarımızın zorlaşmasına karşın etkinliklerimizi devam ettirdik. Ancak 2014'e girdiğimizde temsilcilik durma noktasına geldi ve 2015'te çalışmalarımızı durdurmak zorunda kaldık. Bir yıllık aradan sonra 2016'da yılında İzmir Temsilciliği yeniden oluştu ve önceki çalışmalarda olduğu gibi yürütme kurulu biçiminde yapılandı. Dil Derneği yönetim kurulu, İzmir Temsilcisi olarak Gürsel Gezen’i görevlendirdi.

2016 yılı İzmir Yürütme Kurulu: Gürsel Gezen, Irmak Çoban, Ali Natık Güven, Ferzan Sarpkaya, Süheyla Soyteki, Selçuk Oğuz Malatya.



[1] İzmir Yürütme Kurulu 2003: Y. Bekir Yurdakul, Abdullah Bolulu, Alişan Özdemir, Gürsel Gezen, Hacer Özmakas, Mavisel Yener, Yavuz Özmakas.

[2]   İzmir Yürütme Kurulu 2004: Y. Bekir Yurdakul, Abdullah Bolulu, Gürsel Gezen, Mavisel Yener, Mehmet Atilla.

[3] İzmir Yürütme Kurulu 2005: Y. Bekir Yurdakul, Abdullah Bolulu, Gürsel Gezen, Hülya Soyşekerci, Mavisel Yener, Mehmet Atilla.


 
BAŞYAZI
ÇAĞDAŞ TÜRK DİLİ
Kasım 2024 - 441. Sayı
TÜRKÇE SÖZLÜK
YAZIM KILAVUZU
 
     
facebook twitter