Mustafa Kemal Atatürk, Söylev’ine,“1919 yılı Mayısının 19. günü Samsun'a çıktım. Genel durum ve görünüş” diye başlar. “Genel görünüş” içler acısıdır. Yayılmacı devletler halife padişaha tüm isteklerini kabul ettirmiş; yayılmacıya güvenen halkının geleceğini yok sayan saray, ordunun dağılmasına, yurdun her köşesinin işgaline izin vermiştir. Halk yokluk ve yoksunluk içindedir; ama umutsuz ve umarsız değildir. Yurtseverler örgütlenir; direnir! İşte 19 Mayıs, yayılmacıya ve kendini yok sayan saltanata karşı onurlu bir direnişin başladığı gündür. Bu onurlu direnişin önderi Mustafa Kemal’dir!

Bizler dilimizle yakın tarihin akışını birbirinden ayrı düşünemeyiz. Çünkü laik cumhuriyetimizin özgürlük ve bağımsızlık savaşımı, aynı zamanda Türkçenin özgürleşme savaşımıdır. Bu savaşım, görkemli bir Kurtuluş Savaşıyla sonuçlanmıştır. Bu Kurtuluş Savaşını, umutsuz ve umarsız sanılan bir ulus canını dişine takarak, elinde avucunda ne varsa Kuvayımilliyecilerle paylaşarak kazanmıştır. Bağımsızlık savaşını kazanan Kuvayımilliye ruhu, birbiri ardına devrimler yaparak ulusu çağdaş dünyayla yarışa hazırlamıştır. Ölçüsü tartısı, kılık kıyafeti, yazısı dili, hukuk düzeni yenileşen, kadınları toplumsal yaşama katan, çocukların geleceğini aklın, bilimin ve sanatın aydınlatacağına inanan bu ulus, Mustafa Kemallere savaşırken de savaş sonrasında da inanmıştır. Yüzyıllarca “ümmi ümmet kul” olan ve acımasızca inancı kullanılan halka, laik cumhuriyetimiz “aklı ve vicdanı özgür yurttaş” kimliği vermiştir. Mustafa Kemallerin amacı, akılcılığı, bilimi ve sanatı temel alan aydınlanmanın, laik eğitim düzeni ve hukukun üstünlüğü ile her yurttaşı kucaklamasını sağlamak; “egemenliğin kayıtsız koşulsuz” ulasa ait olduğu aydınlık bir Türkiye kurmaktır.

Bugün aynı ülkede yaşıyor; aynı havayı soluyor ama ortak çıkarlar için ortak akıl üretmeyi beceremiyoruz. Yönetenlerle yönetilenler aynı dili konuşuyor gibi yapıyor, anlaşamıyoruz. Çünkü laik cumhuriyetimizin varlık nedeni olan ilke ve devrimlerle hesaplaşan anlayış, Kurtuluş Savaşının niçin yapıldığını; işgal altında yıllarca inim inim inleyen halkın neler çektiğini; örneğin Antep’teki direnişi, bu kente niçin “gazi” sanı verildiğini; padişahın niçin İngiliz gemisiyle kaçıp gittiğini; Kuvacıların yalnız yayılmacıyla değil, yobazla ve çetecilerle de savaştığını yok saymakta, kurtuluş için savaşanları sırtından vurmaya çalışanları kahramanlaştırmayı yeğlemektedir.

İnancı ve kökeni ne olursa olsun her yurttaş, yurttaşlık bilinciyle ulusal sınırlar içinde özgürce yaşamak; ülkenin zenginliklerinden hakça pay almak; eğitim, sağlık ve adalet kurumlarında eşit olmak ve ortak dille doğru iletişim kurmak; türlü oyunlar tezgâhlayan yayılmacı ile işbirlikçisinin oyunlarını ortak akılla bozmak için kenetlenmelidir. İnanç bireyseldir; ama ulusal olan her şey, her değer ortaktır. Ne yazık ki ulusal bayramlar, ortak aklın ve coşkunun paylaşılacağı günler olmaktan çıkarılmaktadır. Mustafa Kemal’le ve Türk Devrimiyle hesaplaşmanın hız kazandığı; eğitim birliği ilkesinin yok edildiği; törenlerin okullarla ortak alanların dışına atıldığı; aklın, bilimin ve sanatın ötelendiği; bilim ve sanat insanlarının aşağılandığı; dinselliğin ağır bastığı söz ve eylemlerin yoğunlaştığı; düşünce özgürlüğü ve basının kısıtlandığı; üniversite ve yargının siyasallaştığı; devrimci ruh taşıyan tüm ulusalcıların suçlandığı bir dönemde 19 Mayısı kutluyoruz. Üzgünüz; ama yılgın değiliz! Mustafa Kemal’in gençliğe seslenişi, her an kulağımızda!

Bu 19 Mayısta gerçek aydınların, Mustafa Kemal’in 98 yıl önce işaret ettiği görüntüyle bugünü karşılaştırmasını diliyor; koşullar ne olursa olsun, aklın öncülüğüne tutunacağımızı, bilimin ve sanatın ışığını güçlendirmek için Mustafa Kemallerin yolundan çıkmayacağımızı, düşüncemizi Dil Devrimiyle yenileşen Türkçeyle her yerde, her zaman özgürce haykıracağımızı ulusumuza duyurmak istiyoruz.

Bu duygularla bütün gençlerin ve devrimci ruhla genç kalmayı başaranların 19 Mayıs bayramını kutluyoruz!

                                     Dil Derneği Yönetim Kurulu Başkanı

                                                                 Sevgi Özel