Türk tiyatrosunda hocaların hocası, akademisyen, yazar, çevirmen, yönetmen, derneğimizin kurucu üyesi Prof. Dr. Özdemir Nutku İzmir’de yaşamını yitirdi.  

Nutku, 10 Kasım Pazar günü saat 13.00'da İzmir’de Konak Sabancı Kültür Sarayında yapılacak olan törenin ardından toprağa verilecek.

Yaşam Öyküsü

12 Ocak 1931’de İstanbul’da doğdu. İlkokuldan sonra 1942'de Robert Kolej'e girdi. 7 yaşında piyanoya başlayan ve 1949 yılında ilk ve son klasik piyano konserini veren Nutku, 50'li yıllarda bir caz kuarteti kurarak caz piyanisti olarak tanındı. Amatör bir müzisyen olan Nutku’nun tiyatroya olan ilgisi kolej yıllarında başladı. Okulda amatör olarak çeşitli roller oynayan yazar, 1946-1947 döneminde, Kadıköy Süreyya Sineması’nda sahnelenen Franz Lehar’ın Tarla Kuşu operetinde ilk profesyonel rolünü oynadı.

1950’de ilk şiir kitabı Eller yayımlandı.

1952’de Ankara Üniversitesi DTCF İngiliz Dili ve Edebiyatı Kürsüsüne girdi. 1956’da mezun olan Nutku, aynı yıl bir bursla Almanya’ya gitti ve Göttingen kentindeki Georg-August Üniversitesi Tiyatro Bölümü’ne alındı ve oradaki öğrenimini 1959 yazında tamamladı.

Almanya’da bulunduğu yıllarda, Göttingen Devlet Tiyatrosu Sanat Yönetmeni Heinz Hilpert’in yanında üç yıl asistanlık yaptı ve Almanya’daki çeşitli özel tiyatrolarda oyun sahneledi. Müziğe olan ilgisi sürdüğünden müzik seminerlerine devam etti. 1959’da yurda döndü ve bir yıl önce kurulan Ankara Üniversitesi DTCF Tiyatro Enstitüsüne asistan olarak girdi. 1960’da ilk tiyatro kitabı Tiyatro ve Yazar yayımlandı.

1961’de doktor, 1967’de doçent ve 1974’te de profesör oldu. 1976’da İzmir’e yerleşen Nutku, Güzel Sanatlar Fakültesinde Tiyatro Bölümü’nü kurdu.

Nutku 37’si tiyatro, 22’si çeviri, 4’ü şiir, 12’si oyun ve uyarlama, 2’si senaryo, 1’i çocuk olmak üzere 78 kitap yazdı ve yayımladı.

1953 yılından beri çeşitli sanat ve edebiyat dergilerinde 1,800’ün üstünde araştırma, inceleme, eleştiri ve deneme yazan Nutku, Pazar Postası, Yenigün, Öncü, Vatan, Meydan, Hürgün, Milliyet, Cumhuriyet ve Hürriyet gazetelerinde, Seçilmiş Hikâyeler, Mavi, şairler Yaprağı, Dost, Tiyatro, Devlet Tiyatrosu Dergisi, Devlet Opera ve Balesi Dergisi, Varlık, Yeditepe, Oyun, Tiyatro 70-80, Değişim, Milliyet Sanat, Hürriyet Gösteri, Sanat Olayı, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, Ulusal Kültür, Milli Kültür, Tiyatro-Tiyatro, Agon, Tobav Sanat ve daha birçok dergide sürekli yazdığı incelemeleri, denemeleri ve eleştirileriyle tanındı.

Birçok uluslararası kongrede ülkemizi temsil eden ve aynı zamanda oyun sahneleme hocası ve tiyatro yönetmeni olan Nutku, bugüne kadar yüze yakın oyun sahneledi.

Çeşitli uluslararası Tiyatro Şenliklerinde yönetmen olarak birincilik ve ikincilik ödülleri aldı. 1979’da Meddahlık ve Meddah Hikâyeleri adlı inceleme kitabıyla, Milli Kültür Vakfı’nın “Büyük Edebiyat Ödülü”nü kazandı. 1984’te Güngör Dilmen’in Midas’ın Kulakları adlı oyununu sahnelemesindeki başarısından ötürü, Nutku’ya “Ulvi Uraz Yönetmenlik Ödülü” verildi. 1989 yılında, Türk Tiyatrosuna katkısı ve Türk Tiyatrosunu dışarda tanıtmada gösterdiği çaba için Tiyatro ve Televizyon Yazarları Derneği’nin “Tiyatroya Katkı Ödülü”ne layık görüldü. 1990 yılının Ekim ayında, Viyana’daki “Tiyatro Zirvesi”nde Dünya Tiyatro Eğitimi Enstitüsünün kurucularından biri olarak bu enstitünün yönetim kurulu üyeliğine seçildi.

1990’da kurduğu İzmir Şehir Tiyatrolarına 1991’de Genel Sanat Yönetmeni olarak atandı. 1991 yılında, Türkiye’nin ilk “Kamyon Tiyatro”sunu yaptı ve gezici çocuk tiyatrosunu kurdu. Böylece tiyatroyu, tiyatroya hiç gitmemiş çocukların ayağına götürdü. 1991 yılında Salihli Belediyesi’nin “Dionisos Ödülü”nü aldı. 1993’te, Kültür Bakanlığının “Tiyatro Araştırmaları Büyük Ödülü” ile onurlandırıldı.

Güzel Sanatlar Fakültesi’nde dekan yardımcılığı ve dekanlık yapan yazar, Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Müdürü ve aynı fakültenin Sahne Sanatları Bölümü Başkanı iken 12 Ocak 1998 tarihinde yaş haddinden emekli oldu. Aynı fakültede iki yıl ders verdikten sonra 2000 yılı başında, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki Yakın Doğu Üniversitesi’nde Sahne Sanatları Fakültesi’ni kurmak üzere davet aldı.

Yapıtları

ŞİİR:

Eller (1952)

OYUN:

Savaş Oyunu (1965, Sermet Çağan ile birlikte)

ARAŞTIRMA:

Meddahlık ve Meddah Hikayeleri (1977)
Modern Tiyatro Akımları (1963)
Tiyatro Terimleri Sözlüğü (1966, Haldun Taner ve Metin And ile birlikte)
Dünya Tiyatrosu Tarihi (2 cilt, 1971-1985)
Yaşayan Tiyatro (1976)
Türkiye’de Brecht (1976)
Gösterim Sanatları Sözlüğü (1983)

ÖDÜLLERİ:

1966 Uluslararası Tiyatro Şenliği’nde En İyi Yönetmen Ödülü, DTCF öğrencilerinin rol aldığı “Savaş Oyunu” ile
1979 Milli Kültür Vakfı Edebiyat Büyük Ödülü Meddahlık ve Meddah Hikayeleri ile
1984 Ulvi Uraz En İyi Yönetmen Ödülü, Midasın Kulakları oyununun sahnelenmesi ile