Mustafa Kemal Atatürk, 12 Temmuz 1932’de Türk Dil Kurumu’nu, tüzelkişiliği olan bir dernek olarak kurmuş ve Dil Devrimini başlatmıştır. Türk Dil Kurumu (TDK), Mustafa Kemal Atatürk’ün öncülüğünde ilk Türk Dili Kurultayını 26 Eylül 1932’de Dolmabahçe Sarayında toplamıştır. Bilim ve sanat insanlarının yanı sıra yurdun her yerinden, her inanç ve kökenden yurttaşların da katıldığı kurultayda 26 Eylül, “Dil Bayramı” olarak kabul edilmiştir.

Atatürk’e Saygı Sunumu

Dil Derneği, 89. Dil Bayramını 25 Eylül 2021 Cumartesi günü saat 14.00’te, Anıtkabir’de laik cumhuriyetimizin kurucusu ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’e saygı sunumuyla başlattı.

Dil Bayramı Töreni

Aynı gün saat 17.00’de Çankaya Belediyesi Doğan Taşdelen Çağdaş Sanatlar Merkezinde Sanatçı Ali Nihat Yavşan’ın sunduğu; Dil Derneği Başkanı Sevgi Özel ile Çankaya Belediye Başkanı Alper Taşdelen’in açış konuşmalarını yaptığı 89. Dil Bayramı töreni yapıldı.

Dil Derneği ile Çankaya Belediyesinin ortaklaşa düzenlediği Dil Bayramı töreni başta ulu önderimiz, büyük devrimci, Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, yitirdiğimiz bütün Kuvayımilliyeciler, bilimsel, sanatsal olandan başka doğru tanımayan, bütün devrimciler, bütün bilimciler, bütün sanatçılar için bir dakikalık saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile başladı.

Ardından bu bayramda varlıklarıyla olmasa da yanımızda olan dostlarımızın iletileri okundu.

Ardından Harf ve Dil Devrimlerinden kısaca söz edilerek 89. Dil Bayramının temasının “Yaşamak Şakaya Gelmez” olduğu, bu temanın Nazım Hikmet’in “Yaşamaya Dair” şiirinden alındığı vurgulandı. 

Bayrama konuk olarak katılan İyi Parti Eğitim Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve Ankara Milletvekili Şenol Sunat yaptığı konuşmada Genel Başkan Meral Akşener’in selam ve saygılarını iletmek için geldiğini, kültür emperyalizmine karşı, yabancı dillerin dilimize egemen olmaması için Türkçenin çok iyi korunması gerektiğini, ancak yeterince korunmadığını, korunamadığını, bunun için önlemler alınması gerektiğini söyledi.

Ardından kürsüye gelen Dil Derneği Başkanı Sevgi Özel konuşmasına Harf ve Dil devrimini yapan Mustafa Kemal Atatürk, Lozan kahramanı İsmet İnönü ve bütün Kuvayımilliyecileri saygıyla anarak başladı. Atatürk’ün kurduğu Türk Dil Kurumu’nun bugün artık olmadığını, Kenan Evren döneminde Atatürk’ün kalıtı yok sayılarak TDK’nin tüzel kişiliği yok edilerek devlet dairesine dönüştürüldüğünü, şu anda ne özerkliğinin ne de mekansal özelliğinin kaldığını, bugünse doğrudan Cumhurbaşkanlığına bağlandığını söyledi. Türkçenin Arapçanın işgali altında olduğunu, dilimizin inşallah ve maşallah ile okey arasına sıkıştığını vurgulayarak Türkçenin bu denli kirletildiğine tanık olunduğunu ancak bu kirliliğin giderek derinleştiğini anlattı.

Özel, Dil Derneği olarak; Çankaya Belediyesinin katkılarıyla verilen onur ödüllerinin tümünü bu yıl sağlıkçılara vermeye karar verdiklerini vurgulayarak salgın süresince büyük bir özveriyle halkı hastalıktan koruyan, iyileştiren, her ortamda doğru bilgilendiren sağlıkçılara; Prof. Dr. Sinan Adıyaman’a, Prof. Dr. Özlem Kurt Azap’a, Prof. Dr. Ahmet Saltık’a, Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi Esengül Şendağ’a, Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol’a ve Prof. Dr. Necmettin Ünal’a ödülleri kabul ettikleri için teşekkür etti.

Çankaya Belediye Başkanı Alper Taşdelen yaptığı konuşmada bir ülkenin dili bağımsız olmazsa gerçek bağımsızlıktan söz edilemeyeceğini, ulu önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Türk halkına dogma bırakmadığını, bilim ve aklı bıraktığını, bilim ve aklın ışığında sürekli gelişen, ilerleyen, Türk milletine her zaman aydınlığı gösteren Atatürkçü düşüncenin asla yenilmeyeceğini söyledi. Salgın süresince halkla her zaman doğruyu paylaşan, onur ödüllerini kazanan değerli hocalara teşekkür etti.

Ömer Asım Aksoy Ödülü

Anıt dilci, ödünsüz cumhuriyetçi Ömer Asım Aksoy ölümünün 28. yılında saygıyla anıldı. Ömer Asım Aksoy Ödülü seçici kurulunun bu yıl ödüle değer yapıt bulamadığı, bu kararın da oybirliği ile alındığı söylendi.

Kerim Afşar

26 Eylül 2003’te, Dil Bayramında yitirilen Türk Tiyatrosunun ölümsüz oyuncusu, yönetmeni Kerim Afşar saygıyla anıldı.

89. Dil Bayramı teması “Yaşamak Şakaya Gelmez” dizesini de içeren Nazım Hikmet’in “Yaşamaya Dair” şiiri Nazım görselleri eşliğinde Figen Çakmakoğlu’nun sesinden salona yansıdı.

89. Dil Bayramı Onur Ödülleri

Sağlıkçılara onur ödüllerini Sevgi Özel, Alper Taşdelen, Şenol Sunat ve Yekta Güngör Özden sundu.

Prof. Dr. Necmettin Ünal, ödüle layık görüldüğü için teşekkür ederek Dil Bayramının 89’uncu, Atatürk’ün kurduğu bir kurumun, Türk Dil kurumunun çalıştırılmadığı 39’uncu, o kurum kapatıldığı için kurulan bir derneğin 34’üncü yılında olduğumuzu vurguladı.

Prof. Dr. Sinan Adıyaman salgın ilk çıktığında Türkiye ve dünyanın çok zor durumda kaldığını söyleyerek gerek kendisinin Türk Tabipler Birliği başkanı olduğu dönemde gerekse de sonrasında Pandemi Çalışma Grubunda yer alan hekimlere teşekkür etti. TTB olarak yaptıkları çalışmalardan kısaca söz ederek ödülü salgın sürecinde yaşamını yitiren 445 sağlık emekçisi adına aldığını vurgulayarak Dil Derneğine ödüle layık görüldükleri için teşekkür etti.

Prof. Dr. Özlem Kurt Azap ödülü Türkiye’de görevli 1 milyon 200 bin sağlık emekçisi adına aldığını söyleyerek “İyi ki TTB var… iyi ki,” dedi.

Esengül Şendağ Covid-19 salgınının çok zorlu bir süreç olduğunu, sağlıkçıların büyük mücadele verdiğini, bu mücadelenin bir ekip işi olduğunu, ödülü bütün enfeksiyon kontrol hemşireleri adına aldığını söyledi.

Prof. Dr. Esin Davutoğlu Şenol aslında pandeminin tıp çevrelerinde son yüzyılın başından beri beklendiğini ama beklenmeyen şeyin insanlığın salgına bu denli hazırlıksız yakalanması olduğunu söyledi.  

Prof. Dr. Ahmet Saltık önemli bir görevi olduğu için gecikti ve ödülünü daha sonra aldı.

         Ödül törenine katılan konuklar ödül kazanan sağlıkçıları ayakta alkışladı.  

Dinleti

89. Dil Bayramı coşkusu, değerli sanatçılar Tuncer Tercan ve Emir Ali Tercan’ın dinletisiyle taçlandı. Anadolu’nun bağrında yeşeren türküler sanatçıların sazı ve sözüne zaman zaman konukların da katılımıyla geceye renk kattı.

89. Dil Bayramı töreni ağırlamayla sona erdi.