Mustafa Kemal Atatürk, Söylev’ine şöyle başlar:“1919 yılı Mayısının 19. günü Samsun’a çıktım. Genel durum ve görünüş: Osmanlı Devletinin içinde bulunduğu topluluk, Birinci Dünya Savaşında yenilmiş, Osmanlı ordusu her yanda zedelenmiş, koşulları ağır bir ateşkes anlaşması imzalanmış. Büyük Savaşın uzun yılları boyunca, ulus yorgun ve yoksul bir durumda. Ulusu ve yurdu Birinci Dünya Savaşına sürükleyenler, kendi başlarının kaygısına düşerek, yurttan kaçmışlar. Padişah ve Halife olan Vahdettin, soysuzlaşmış; kendini ve yalnız tahtını koruyabileceğini düşlediği alçakça önlemler araştırmakta. Damat Ferit Paşanın başkanlığındaki hükümet güçsüz, onursuz, korkak, yalnız padişahın isteklerine uymuş ve onunla birlikte kendi güvenlerini sürdürecek herhangi bir duruma boyun eğmiş. Ordunun elinden silahları ve cephanesi alınmış ve alınmakta... Anlaşma (İtilaf) Devletleri, Ateşkes Anlaşması hükümlerine uymaya gerek görmüyorlar.”

Mustafa Kemal Atatürk’ün söylediği gibi içler acısı genel görünüm budur. Yurdun her köşesi yayılmacıların işgali altındadır. Biz dilciler, bilim ve sanat insanları ortak dilimiz Türkçe ile yakın tarihin akışını birlikte düşünmek zorundayız. Çünkü laik cumhuriyetimizin bağımsızlık savaşıyla Türkçenin de özgürleşme savaşı koşuttur. Yorgun ve yoksul bir halk, Kuvayımilliye ruhuyla şahlanmış, Kurtuluş Savaşını kazanmış; bağımsızlık savaşının ardından kurulan Türkiye Cumhuriyeti, aydınlanma amaçlı devrimlerle çağdaş dünyayla yarışa başlamıştır. Ölçüsü tartısı, kılık kıyafeti, yazısı dili, hukuk düzeni yenileşen, kadınları toplumsal yaşama katan, çocukların geleceğini laik eğitimin aydınlatacağına inanan bu ulus, Mustafa Kemal’e hep inanmıştır. Yüzyıllarca “ümmi ümmet kul” olan ve inancı kullanılarak kandırılan halka, laik cumhuriyetimiz “aklı ve vicdanı özgür yurttaş” kimliği vermiştir. Mustafa Kemallerin amacı, akılcılığı, bilimi ve sanatı temel alan aydınlanmadır; “egemenliğin kayıtsız koşulsuz” ulusa ait olduğu cumhuriyeti sonsuza dek yaşatmaktır. Cumhuriyet, aydınlanma devrimidir; toplum, dinselleştirilen Arap abecesinden sonra kolay öğrenilen ve öğretilen yeni abecemizle okuryazar olmuş; Türkçenin sözdizimini, mantığını yansıtmadığı için kullanamadığı bir dilden de kurtulmuştur. Ne ki son yıllarda yönetenlerle yönetilenler aynı dili konuşuyoruz da anlaşamıyoruz. Çünkü laik cumhuriyetimizin özünü oluşturan devrimlerle hesaplaşma insaf ve tüm hukuk değerlerini aşmış durumdadır. Her fırsatta Mustafa Kemal Atatürk’e, silah arkadaşı İsmet İnönü’ye ve devrimlere saldırılıyor. Kurtuluş Savaşı da kazanılan utku da küçümseniyor; işgal altında acıyı bal eyleyen halkın direnişi göz ardı ediliyor; Kuvacıların yalnız yayılmacıyla değil, içerdeki yobazla ve çetecilerle de savaştığı yok sayılıyor; savaş kaçkınları, cumhuriyet düşmanları kahramanlaştırılıyor.

Biz halkız; inancımız ve kökenimiz ayrı da olsa Türkiye Cumhuriyeti’nin onurlu yurttaşlarıyız. Ulusal sınırlar içinde özgürce yaşamak, özgürce düşünmek istiyoruz. Yurdun bütün meyvelerini tatmak, yeraltı ve üstü varsıllıklarından yararlanmak hakkımızdır. Laik eğitimle yetişmek, sağlık ve adalet kurumlarında eşit olmak ve ortak dille doğru iletişim kurmak zorundayız. İnanç bireyseldir; ulusal ve evrensel olan her şey, her değer ortaktır. Biz Mustafa Kemal’e, onun düşüncelerine ve Türk Devrimine ödün vermeden bağlıyız. Laik cumhuriyete ruh ve güç veren birçok değerin, birçok cumhuriyet kurumunun yara aldığı bir dönemde Türkiye Cumhuriyeti’nin doğum günü olan 19 Mayısı kutluyoruz. Hiç kimse, hiçbir kurum düş kurmasın, koşullar ne olursa olsun, aklın öncülüğüyle aydınlanma devrimini güçlendirmek için Mustafa Kemallerin yolundan ayrılmayacağız, düşüncemizi Dil Devrimiyle yenileşen Türkçeyle her yerde, her zaman özgürce dile getireceğiz.

Bu duygularla bütün gençlerin ve devrimci ruhla genç kalmayı başaranların 19 Mayıs bayramını kutluyoruz!

Dil Derneği Yönetim Kurulu Başkanı

Sevgi Özel