12 Temmuz, Türk Dil Kurumu’nun 75. kuruluş yıldönümüdür. Kuşkusuz Atatürk’ün kurduğu Türk Dil Kurumu’nun… Bu nedenle Türk Dil Kurumu’nun 75. yaşını buruk bir sevinçle kutluyoruz. Atamızın ulusumuza armağanı olan Türk Dil Kurumu’nun 24 yıldır olmaması, sevincimizi gölgelese de devrimin bu 75 yılda geriye dönülemeyecek biçimde kökleşmesi, Türkçeye emek verenlerin övüncüdür. Atatürk’ün kurumunun adına, malvarlığına, yapıtlarına el konularak, yasa zoruyla kurulan şimdiki TDK’ye, 12 Eylülcülerin ya da daha açık söylersek, Kenan Evren’in kurumu diyebiliriz. Çünkü 12 Eylülcülerin yaptığı her uygulama, getirdiği her yasa yaklaşık 30 yıldır tartışılmaktadır. İlginçtir; Kenan Evren ve arkadaşlarının düzenlemeleri, örneğin 1982 Anayasasının birçok maddesi, dışardan da gelen baskılarla değiştirilmişken, laik Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün “vasiyetnamesi” üzerindeki hukuk ayıbı 24 yıldır silinememiştir. Çünkü 82 Anayasasının geçici 15. maddesi tümüyle değiştirilemediği için, bir bakıma 12 Eylülcüleri güvence altına alan anlayış sürmektedir. Anayasanın 134. maddesine dayanılarak Danışma Meclisinden apar topar çıkarılan 2876 Sayılı Yasa, bu yasayla oluşturulan Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, bu yüksek kurum içine alınan Türk Tarih ve Dil Kurumları, 24 yıldır Atatürk’ün kurumları değildir.

Atatürk, “Türk Dili Tetkik Cemiyeti”nin adını, kurucularını belirleyerek, dahası bu kurumun nasıl çalışacağını eliyle çizdiği şemayla belirterek, 11 Temmuz 1932 gecesi kararını aydınlara açıklamıştır. Hemen ertesi gün, 12 Temmuz 1932’de Başkan Samih Rıfat, Genel Yazman Ruşen Eşref Ünaydın, üyeler Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Celal Sahir Erozan, Atatürk’ün hazırladığı tüzükle İçişleri Bakanlığına başvurmuş ve derneğin kuruluşunu gerçekleştirmişlerdir. Atatürk, “Türk Dili Tetkik Cemiyeti” ile ondan bir yıl önce kurduğu Türk Tarih Kurumu’nu, özellikle birer devlet kuruluşu olarak biçimlendirmemiştir. Bu iki kurum, özerk ve özgür çalışmaları gereken birer dernek olarak oluşturulmuştur.

Onlarca kez yazdık, açıkladık, belgeler ortada; tanıkların çoğunu bugün yaşları 60’ya yakın olanlar bile tanıdı; onların yapıtları ortada; bunca belge ve kaynak varken, Atatürk’ün dernek yapısında kurduğu kurumlarını yok etmenin hiçbir hukuksal dayanağı yoktu; ama önemli bir amacı vardı. Amaç, Türk Devriminin çok önemli bir kalesini yıkmak, cumhuriyetle başarılan Kültür Devriminin en sağlam dalını koparmaktı. Özellikle 1950’den bu yana yaşadıklarımız, bu amacın, parça parça sahneye konan devrim karşıtı bir oyun olduğunu kanıtlamıştır. Laik öğretimin yaralanması, eğitimin dinsel, ırksal öğelere yaslandırılması, aklın öncülüğünün ve bilimselliğin ötelenmesi, yabancı dille öğretim, eğitimin paralı duruma getirilmesi, siyasal ve ekonomik bağımsızlığa vurulan darbeler… Hiçbiri rastlantı değildi. Sonunda karşıdevrimcilerin gözleri öylesine karardı ki Atatürk’ün vasiyetnamesini çiğnemeyi bile göze aldılar. Türkiye 24 yıldır bu ayıpla yaşıyor.

Kendini bilimci olarak niteleyenlerin bile onlarca belgeyi yok sayarak, bilgi öksüzü iktidarların gücüne yaslanarak gerçekleri karartma çabalarını sürdürmesini Dil Devriminin 75. yılında şiddetle kınıyoruz.

*

75. Yılda Türkçenin ve Dil Devriminin Öyküsü adlı yapıtımızda, cumhuriyet döneminde niçin dilde devrim yapma gereksinimi duyulduğunu, belge ve kaynak belirterek uzun uzun anlattık. Harf ve Dil Devrimleri, yıllardır gerçekleri saklayarak toplumu yanıltanların söyledikleri gibi, Atatürk ve arkadaşlarının bir gecede ortaya attıkları savlar ve önü arkası düşünülmeden yapılan eylemler değildir.

Böyle olduğunu savlayanlar, bu savların sahiplerini yazıları ve üstü kapalı tavırlarıyla destekleyenler ister profesör olsun, ister politikacı, ister gazeteci, isterse ün, orun sahibi, o denli bilgisiz, o denli önyargılıdır ki, ülkeye ve Türkçeye verdikleri zarar, umurlarında bile değil. Ülkemiz ve Türkçemiz, bireysel çıkarını ulusal çıkarlardan üstün tutan bilgisizler, devrim karşıtları yüzünden bu durumdadır!

Bu kesim hâlâ Osmanlı dönemini ve Osmanlıcayı özler de Osmanlı aydınlarının yazı ve dil için yaptıkları tartışmaları ağızlarına almazlar. Ömer Seyfettin’in düşüncelerini, tepkisini önemsemezler, Ziya Gökalp’ı istedikleri gibi yorumlar, Fuad Köprülü’nün ilk Türk Dili Kurultayında ve Atatürk’ün yaşadığı dönemdeki devrime övgülerini göz ardı ederler. Osmanlı aydınlarının yazı ve dil konusunu niçin “büyük bir sorun” olarak gördüğünü, niçin tartıştıklarını, çabalarını irdelemezler. Örneğin Harf Devrimini yapan “Dil Encümeni” Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bir devlet birimi olarak çalışırken yaşanan olumsuzluklar sırasında çıkan tartışmada, Falih Rıfkı Atay’ın nasıl sert çıktığını dile getirmezler.

Bakınız, arka arkaya devrim yasalarının kabul edildiği mecliste Dil Kurulu çalışmalarını uydurmacılık olarak gören üyelerin girişimiyle Milli Eğitim Bakanlığı’nın 1931 yılı bütçesinde kurul için konulan 30.000 liralık ödenek 10 liraya indirilmiş, böylece kurul çalışmaları 1931 Temmuzunda durdurulmuştur. Bunun üzerine Falih Rıfkı Atay Hâkimiyeti Milliye gazetesinde Kusur Kimin başlıklı yazısında, sözcük türetmenin uydurmacılık değil, dili zenginleştiren bir yapma(yaratıcılık) olduğunu belirterek suçlamaları kültürsüzlük olarak değerlendirmiş ve şöyle demiştir: “Çankırı mebusu uydurmasyon diye çirkin bir kelime kullanmış. Bu cascavlak kültürsüzlük demektir. Buna uydurma değil, yapma denir. Her yeni kelimeyi o günkü zevkimiz geri ittikten sonra yavaş yavaş almış, benimsemiş, sevmiştir.”

Bütün belgeler, kaynaklar açıkken Atatürk’ün, dil çalışmalarının bir çıkmaza girdiğini belirterek bu işten çekildiğini öne sürenler, bir tek F.R. Atay’ın Çankaya adlı yapıtındaki şu satırlara dayanırlar:

“Bir akşam Atatürk, sofra bittikten sonra benim, yanındaki iskemleye oturmamı emretti.

-Dili bir çıkmaza saplamışızdır, dedi. Sonra,