Cumhuriyetle yaşıttı; 20 Nisan 1923’te doğdu, Mustafa Kemal’in ardı ardına yaşama geçirdiği Türkiye Cumhuriyeti’nin görkemli devrimleriyle büyüdü. Anı, deneme, roman, öyküler yazarak Türkçenin unutulmaz ustaları arasındaki yerini emeğiyle, birikimiyle pekiştirdi. “Önce Ekmekler Bozuldu” (ilk baskı 1946, öykü) ve “Suçumuz İnsan Olmak” (ilk baskı 1957, roman) gibi kimi kitaplarının adı bile toplumun bütün kesimlerini etkiledi. “Yazmak ve Yaşamak” amacından hiç caymadı, ödün vermedi. Emeğinin karşılığında insanca ve özgür yaşamak isteyen; geleneklerin, toplumsal, siyasal baskıların yarattığı umutsuzluklardan bunalan bireylerin yüreğine dokunan, umudu yeşerten yapıtlar yarattı.

Türk Devriminin önemli ayaklarından biri olan Dil Devrimine yürekten bağlıydı. Bu devrimin ışığında özleşerek gelişen Türkçeyi oya gibi işledi. Dile egemenliğiyle kolay okunan, doğru anlatan ve anlaşılan görkemli bir kalemdi.

12 Eylül 1980’deki darbeye direnen yazarlardandı. Yüzde 92 oyla kabul edilen ve Kenan Evren’i cumhurbaşkanı yapan 1982 Anayasasına “hayır” oyu vereceğini yazdığı için yargılandı, mahkûm oldu, hapis yattı. Devrimci duruşundan hiç ödün vermedi.

 Atatürk’ün kurduğu Türk Dil Kurumu’nda uzun zaman yönetim kurulu üyesi olarak görev yaptı, kurumun türlü kurullarında özveriyle yer aldı. Bu kurum 1983’te Atatürk’ün kalıtı çiğnenerek kapatıldığında da susmadı. Cumhuriyet gazetesindeki köşesinde, katıldığı etkinliklerde tepkisini sürdürdü. 1987’de kurulan Dil Derneği’ne hemen üye oldu; bir dönem derneğin yönetim kuruluna katılmak için her ay İstanbul’dan Ankara’ya geldi. Atatürk’ün kurumuna olduğu gibi Dil Derneği’ne de destek ve katkısını esirgemedi.

Oktay Akbal onurlu Atatürkçü, dürüst bir kalemdi; bağımsız Türkiye’nin, özgür düşüncenin savunucusu bir devrimciydi. Yıllar boyunca kendisi gibi devrimci, savaşımcı kalemlerin ders kitaplarına alınmadığı, TV’lerin, sanal dünyanın, reklam gücünün baskın ve yönlendirici olmadığı dönemlerde kendi gücüyle, dilinin etkin olmasıyla çok okundu. Her yapıtıyla yazın dünyasının aydınlık sayfalarına asla silinmemek üzere yazıldı.

Onu, düşüncelerini, yapıtlarını gelecek kuşaklara aktarmak boynumuzun borcudur; Oktay Akbal’ı hiç unutmayacağız. Oktay Akbal, laik cumhuriyetimizle birlikte yaşayacak!